miércoles, 10 de abril de 2013

Eduardo Pondal



  ROCIO REBOREDO BLANCO

  JULIA SÁNCHEZ RIVAS



Eduardo María González-Pondal e Abente naceu en Ponteceso, A Coruña , o 8 de febrero de 1845 e morreu tamén na Coruña en 1917. Está enterrado no cemiterio de San Amaro desta cidade.
Foi o último dos sete irmáns nunha familia de orixe fidalga, enriquecida coa emigración a América. Estudou gramática latina en Nemiña. En 1848 instalouse en Santiago de Compostela para cursar o bacharelato en Filosofía e, posteriormente, a carreira de Medicina.
     Sendo estudante frecuentou as Tertulias do “Liceo San Agustín” e coñeceu ao tamén poeta Aurelio Aguirre. Foi un dos organizadores, xunto con Aguirre, do banquete de Conxo, que uniu fraternalmente a obreiros e estudantes na robleda de Conxo o 2 de marzo de 1856.




     Nesta ocasión,Pondal leu un poema reivindicativo en castelán, “Brindis”, acerca da igualdade dos homes. Este feito acarreoulle serios problemas coas autoridades, que estiveron a punto de depórtalo ás Illas Marianas.




     No ano 1862, tras rematar a carreira, exerceu como médico na Armada na base de Ferrol. No ano 1863 fixo oposición en Madrid ao Corpo da Sanidade Militar, pero, ainda que tivo un traballo en Asturias, deixou a praza e abandonou de forma definitiva o exercicio da medicina.
     Retirouse da casa paterna, dese onde facía frecuentes viaxes a A Coruña. Alí participaba na tertulia “A Cova Céltica”, na libraría de Carré, xunto con Martínez Salazar, Manuel Murguía, Florencio Vaamonde, Martelo Paumán, Manuel Lugrís Freire e outros. A través de Murguía, coñece os poemas ossiánicos de James Macpherson. Desde entón, Pondal asume o papel de bardo da nación galega.


Pondal escribiu tanto en castelán coma en galego. O seu primeiro poema en galego apareceu en 1862 no Álbum de la Caridad. Titulábase “A Campana de Anllóns”.
     En 1877 publica Rumores de los pinos, colección de vinte e un poemas (oito en castelán, once en galego e dous bilingües) que servirá posteriormente de base aos seus Queixumes dos pinos (1886).
     Queixumes conserva do libro anterior os once poemas en galego e os dous bilingües, pero engádenselle agora setenta e oito poemas novos.



     Ademais destas obras, Eduardo Pondal deixou unha ampla produción inédita, entre a que se conta o poemario “Os Eoas”, un canto épico ao descubrimento de América. Nos Eoas traballou Pondal ao longo da súa vida literaria. A obra non foi editada en vida do poeta. A versión definitiva do texto permaneciu descoñecida na sede da Real Academia Galega hasta a súa reaparición e publicación en 2005.





     En 1890 o músico Pascual Veiga pediríalle unha letra para unha obra que pretendía presentar a un certame en A Coruña. Eduardo Pondal compón para a ocasión o poema “Os Pinos”, do cal as primeiras estrofas formarán parte da letra da melodía. En 1907 a composición de Veiga será interpretada por primeira vez na Habana,en Cuba, porque foi a emigración quen apoiou a creación de símbolos como a bandeira e o himno.Foi considerado desde entón o Himno de Galicia (anexo l). En l981 será legalizada como himno oficial polo Estatuto de Galicia. Desde 1935 (edición da Real Academia Galega) ese poema integrouse, xunto con outros inéditos, nas edicións de “Queixumes dos Pinos”.


Pondal é o máximo expoñente da literatura galega. Idealiza o pasado céltico de Galicia, que el imaxina libre e independente e como apenas quedan vestixios desta época, inspírase nas investigación de Manuel Murguía e Benito Vicetto. O simbolismo do celtismo dentro da poesía de Pondal é claro: así como os celtas combateron heroicamente a invasión romana, os galegos deben tomar o seu exemplo e loitar contra a opresión castelá.
     Tamén é interesante como poeta lírico. Xunto coa natureza e as paisaxes da súa terra natal (a comarca de Bergantiños), o amor é outra das claves da súa poesía.
     Utilizou unha lingua aristocratizante, fuxindo da lingua coloquial e incorporando ao seu léxico e á súa sintase numerosos cultismos. Para isto serviuse dos seus profundos coñecementos das lingua clásicas, remitíndose tamén en ocasións á lingua portuguesa. É famosa a súa frase no leito de morte ”déstesme unha lingua de ferro, devólvovos unha lingua de ouro”.
     Diversos músicos e grupos galegos usaron poemas seus como letra. Entre eles o grupo de música Na Lúa e o cantante Juan Pardo, que puxo música a varios poemas seus no disco “Galicia miña nai dos dous mares”. 

      

                        HIMNO DE GALICIA    OS PINOS
                                     ¿Qué din os rumorosos
                                     na costa verdecente
                                     ao raio transparente
                                     do prácido luar?
                                     ¿Qué din as altas copas
                                     de escuro arume arpado
                                     co seu ben compasado
                                     monótono fungar?

                                     Do teu verdor cinguido
                                     e de benignos astros
                                     confín dos verdes castros
                                     e valeroso chan,
                                     non des a esquecemento
                                     da inxuria o rudo encono;
                                    desperta do teu sono
                                    fogar de Breogán.

                                    Os bos e xenerosos
                                    a nosa voz entenden
                                    e con arroubo atenden
                                    o noso ronco son,
                                    mais sóo os iñorantes
                                    e féridos e duros,
                                    imbéciles e escuros
                                    non nos entenden, non.

                                    Os tempos son chegados
                                    dos bardos das edades
                                    que as vosas vaguedades
                                    cumprido fin terán;
                                    pois, donde quer, xigante
                                    a nosa voz pregoa
                                    a redenzón da boa
                                    nazón de Breogán.






No hay comentarios:

Publicar un comentario